19 Mart 2008 Çarşamba

deney

Amaç: Yiyeceklerdeki değişimleri izleme
Araç-gereçler: Tabak, Çatal, Yumurta, Tava , Yağ

Öğretmen her çocuğa bir tabak birde yumurtayı çırpmak için çatal verir (küçük gruplar halinde çalışılması daha uygundur) ve çocukların tabaklarına birer tane yumurta kırar.Çocuklardan büyüteç yardımı ile yumurtaları incelemelerini ister. Çocuklar gözlemlerini paylaşırlar. Daha sonra çatal yardımı ile yumurtalar iyice çırpılır ve değişimler izlenir ve tartışılır. Daha sonra yumurtalar pişirilir ve çocuklara pişerken yumurtada ne gibi değişimler olacağı sorulur. Değişimler gözlenir ve sonuçlar tartışılır.
Amaç: Ciğerlerimizde havanın varlığını kanıtlama
Araç-gereçler:Balon, Mum, Oyuncak bebekler veya hayvanlar

-Öğretmen çocuklardan burnunu tutup ağzı ile derin nefes almasını ve bu nefesi ellerine güçlü olarak üflemelerini ister.
-Her çocuğa bir balon dağıtır ve üfleyerek balonları şişirmelerini ister.
-Yanan bir muma üflemelerini ister
-Oyuncak bir hayvan veya bebeğe sıkıca sarılmalarını ve derin nefes alarak göğüs hareketlerini hissetmelerini ister.
Tüm bu denemelerden sonra öğretmen çocuklara neler olduğunu ve neler hissettiklerini sorar. Çocuklara balonu neyin şişirdiğini, mumu neyin söndürdüğünü, ellerine üflediklerinde ellerine neyin çarptığını sorar. Şişirilmiş balonlar söndürülürken balonun içindeki havayı yüzlerine tutmalarını ister. Daha sonra “vücudumuzun içindede balondaki gibi hava” olduğu açıklanır.
Amaç: Atıklardan Kompost hazırlama
Araç-gereçler: Cam kavanoz, Bahçe toprağı, Gübre, Yiyecek atıkları

Öğretmen yemek tabağında kalan artıkları birkaç gün toplar. Kavanoza toprak koyar ve üzerine yiyecek artıklarını ekler. Artıkların üzerine gübre koyar. Kavanoz doluncaya kadar işleme devam eder ve en sona toprak koyup,toprağı ıslatmadan nemlendirir. Haftada bir karışımı ters çevirir. Karışımın içinde yiyecek parçacıkları görünmeyinceye kadar işlem devam eder. Öğretmen her aşamada çocukların süreci izlemelerini sağlar. Çalışmanın sonunda çocuklarla kavanozdaki yiyecek artıklarına ne olduğu konuşulur ve kavanozdaki kompost bahçe toprağına eklenir.




SES NASIL YOL ALIR?
Plastik bir kola şişesinin tabanını keselim. Plastik bir kaplığı, çıkarttığımız kısmı kapatacak büyüklükte kesip şekildeki gibi gergin olarak bantlayalım. Bir mumu yakıp hazırladığımız düzeneğin 2 cm uzaklığına koyalım. Elimizle gergin kaplığa vurduğumuz zaman mumun alevindeki değişimleri gözlemleyelim. Hatta pet şişenin tersini dönderip de yapabiliriz. Mumun alevinde olan dalgalanmalar sesin yayılımının gösterimidir.
Aşağıdaki soruların cevabını araştırıp arkadaşlarınıza sorabilirsiniz?
Ses nasıl oluşur?
Taş attığınız bir göldeki oluşan dalgaların yayılımı ile sesin yayılımı arasında bir benzerlik var mıdır?
Sesin yayılması için hava moleküllerine verilen enerji yok olur mu?
Milyonlarca yıl önceki sesleri bu gün duymamız mümkün müdür?

TELEFON YAPMA
Her çocuğa yetecek kadar plastik bardak ve kibrit çöpleri, ip masaya yerleştirilir. Bardakların alt kısımları delinir. Bir ip ve kibrit yardımıyla bardaklar birbirine bağlanır. Böylece bir telefon elde edilmiş olunur. Aradaki ipi gergin tutarak telefonla konuşulabilir
ZIPLAYAN PARA
Malzemeler:
Bir pet şişe, pet şişenin ağzını kapatabilecek büyüklükte bozuk bir para
Peki yukarda ki deneyle ne öğreneceğiz?
Hava ısındığı zaman, havayı oluşturan moleküllerin hareket enerjisi yani kinetik enerjisi artar. Bulundukları kabın her yüzeyine çarparak o yüzey üzerinde bir basınç oluştururlar. İnik bir topu güneşe koyduğumuzda şişmesi veya araba tekerleğinin kışın hareket etmeden önce inik fakat hareket ettikçe , sürtünme sonucu açığa çıkan ısı ile şişmesi bu olaya dayanır.
Aynı mantıkla yukarda avucumuzla sardığımız pet şişenin içindeki havanın ısısı vücut sıcaklığımız olan 37 dereceyi bulacak dolayısı ile pet şişe içindeki hava moleküllerinin ısısı dolayısı artarak moleküllerin daha hızlı hareket etmeleri sağlanacaktır. Bu moleküller her yüzeye çarpacak dolayısı ile pet şişe ağzındaki en zayıf noktadaki para hareket edecektir.
Şu soruların cevabını bulup , sınıf arkadaşlarımıza soralım:
Elimizle pet şişeyi tutmak yerine elimizi devamlı hareket ettirerek sürtseydik ne değişirdi?
Kışın tam şişirilen balonları bulunan bir adam , yaza kadar balonları sayamazsa ne olabilir?

HAVA BASINCI
Malzemeler:
Bir pet şişe, sıcak su ve çaydanlık
Peki yukarda ki deneyle ne öğreneceğiz?
Hava ısındığı zaman, havayı oluşturan moleküllerin hareket enerjisi yani kinetik enerjisi artar. Bulundukları kabın her yüzeyine çarparak o yüzey üzerinde bir basınç oluştururlar. İnik bir topu güneşe koyduğumuzda şişmesi veya araba tekerleğinin kışın hareket etmeden önce inik fakat hareket ettikçe , sürtünme sonucu açığa çıkan ısı ile şişmesi bu olaya dayanır.Dünya yer küresini saran bir atmosfer vardır. Bu atmosfer dünya üzerindeki her cisme bir basınç uygular .Biz bu basınca atmosfer basıncı diyoruz.
Yukarıdaki deneyi şöyle yapıyoruz. Çaydanlıkta ısıttığımız suyun bir kısmını pet şişenin içine döküyoruz. Daha sonra tüm kısımların bu sıcak sudan etkilenmesi ve içerdeki havanın ısınıp hareketinin artmasını sağlıyoruz. Bu sayede içerdeki basınç artmış ve oda koşullarında pet şişe içinde bulunması gereken hava moleküllerinden daha az bir hava molekülünün pet şişe içinde kalmasını sağlıyoruz. Daha sonra pet şişenin ağzını kapattığımız zaman pet şişe içinde kalan hava miktarı dolayısıyla basıncı azalmış oluyor. Dış basınç olan atmosfer basıncı içerdeki havanın basıncından büyük olduğu için , iki basınç eşitleyinceye kadar pet şişeye baskı uygular. Dolayısıyla pet şişe büzülür, hacmi de azalır. Pet şişenin iç basıncı bu sayede atmosfer basıncına eşit hale gelir.
Şu soruların cevabını bulup , sınıf arkadaşlarımıza soralım:
İçi tam olarak su dolu bir bardağın, ağzına kağıt kapatıp hızla ters çevirdiğimizde bardaktaki suyun dökülmeme sebebi ne olabilir ?
Yukarıdaki aynı deneyi deniz seviyesinde ve deniz seviyesinden 100 metre yukarda yapmış olsaydık aynı fiziksel değişimi pet şişede gözlemleyebilir miydik?

DÖKÜLMEYEN SU DENEYİ
Öğretmen bir sihirbazlık deneyeceğini söyleyerek dikkat çeker. Çocuklar öğretmeni rahatça görebilecekleri bir şekilde otururlar. Öğretmen bir bardağa su doldurur. Bu bardağı ters çevirince suyun dökülüp dökülmeyeceğini sorar. Cevap bellidir. Daha sonra bardağın ağzına bir kâğıdı hava boşluğu kalmayacak şekilde koyar ve şimdi ters çevirince ne olacağını sorar. Cevaplar muhtemelen döküleceğine yönelik olur. Öğretmen deneyi uygular ve su dökülmez. Çünkü kâğıdın altından havanın basıncı vardır ve kâğıda suya doğru kuvvet uygulamaktadır. Öğretmen bunun bir sihirbazlık olmadığını söyler ve deneyin bilimsel tarafını tahtada yaptığı çizimlerle açıklar. Çocukların evde de uygulayabileceklerini söyler.

SIVI BASINCI YÜKSEKLİK İLİŞKİSİ
Malzemeler:
Plastik Kutu , su
Deneyin yapılışı :
Plastik bir pet şişeden dikkatli bir şekilde keseceğiniz şekildeki cisme alt tabanına göre çeşitli yükseklikte 3 tane delik açın bu delikleri bantlayıp içine suyu doldurun . Bantları aynı anda çıkartın ve suların fışkırdığı mesafeleri gözlemleyin. Farklı mesafelere gittiklerini göreceksiniz. Suyun fışkırması sıvının basıncından kaynaklanmaktadır. Bu basınçta sıvının fışkırdığı deliğin suyun yüzeyine olan uzaklığına bağlıdır. Bu uzaklık ne kadar fazla ise bu sıvının o delikten uyguladığı basınç artar. Buna göre yüzeye en uzak delik en alttaki sonra ortadaki en yakın olanda en üstteki deliktir. Basınçta bunla doğru orantılı olarak altta en fazladır. Bu noktadaki sıvı basıncı en fazla olduğu için en uzağa suyu fışkırtır.
KALDIRAÇ
Bu küçük deney havanın itme kuvvetini gösteriyor. Burada, ciğerlerinizden veya hava pompasından gelen havanın geniş bir alana yayılmasını ve dolayısıyla büyük bir ağırlık kaldırabilme olanağını kullanıyorsunuz.
Masanın üzerine sağlam bir plastik torba serin. Torbanın üst kısmanın 1/3 kadarlık bölümü masanın kenarından sarksın. Torbanın üstüne şekildeki gibi büyük bir kitap koyun ve arkadaşınıza üzerine oturmasını söyleyin. Torbanın ucuna ağzınıza göre büzün ve kuvvetlice üfleyin. Arkadaşınız yukarı kalkacaktır.

Hiç yorum yok: